Hoe zal poëzie ondersteund worden?

De Poëzieweek (van 30/1 tot 5/2) toonde ons ook dit jaar weer overal poëzie, met als orgelpunt Gedichtendag. Het zet een kwetsbaar genre in de schijnwerpers en daarom stelde Griet Vanryckegem er onderstaande vragen over in de commissie Cultuur van donderdag 6 februari. Ze deed dat met inleidend een gedicht van Willy Spillebeen, uit Menen, genaamd Mist.

"We zien dat tijdens de Poëzieweek veel partners dan de handen in elkaar slaan. Poëziecentrum coördineert deze grootste poëziecampagne van de Lage Landen. Alleen al op de site van Poëzieweek stonden 456 activiteiten, verspreid over Vlaanderen en Nederland. Het werd een poëziefeest. Voor het onderwijs werd heel wat inspiratie aangeboden in de vorm van lestips, activiteiten en campagnemateriaal. Poëzie lezen en schrijven vraagt een bijzondere literaire competentie. De metaforen en rijkdom die ons met gedichten raken, vormen ook voor het onderwijs een bron van leesplezier en leesbevordering binnen Nederlands – zó belangrijk nu.

Ook hier, in het Vlaams Parlement, werden gedichten voorgedragen. Poëzieweek had ook een gunstig effect: poëziebundels zijn slechts goed voor 1 procent van de boekenomzet, maar tijdens de Poëzieweek verdubbelt het aantal verkochte bundels.

Er worden dus vele grote inspanningen geleverd. Tijdens de vorige legislatuur heeft minister van Cultuur Jan Jambon de middelen voor dichters en poëzie tot in 2027 met een derde verhoogd. Toch hangen er donkere wolken boven dit poëziefeest want om dit sterke beleid verder te zetten, moet men het literatuurlandschap kennen en op de heel sterk wijzigende context blijven inspelen.

Het is al vijftien jaar geleden dat de Vlaamse Auteursvereniging aan de alarmbel trok en het rapport ‘Poëzie in actie’ publiceerde, met deze vaststelling: poëzie is populair, maar bijna niemand koopt het. Heel wat voorstellen die men toen formuleerde, werden door de Vlaamse Regering ter harte genomen. Er is echter wel nog wat werk aan de winkel.

Het lijkt mij dan ook aangewezen om – zoals in het Vlaamse regeerakkoord uitdrukkelijk gesteld staat – Literatuur Vlaanderen te blijven versterken. Ik citeer: “daarbij is er oog voor essentiële, maar meer kwetsbare genres, zoals poëzie.” We zagen de voorbije jaren al dat de bijkomende aandacht voor genres buiten het gewone boek op ondersteuning kon rekenen, door dat mee te nemen in de beheersovereenkomst met Literatuur Vlaanderen. Dat gebeurde bijvoorbeeld door bij werkingsbeurzen meer aandacht te schenken aan auteurs die poëzie schrijven. Eind dit jaar staat de hernieuwing van de nieuwe beheersovereenkomst met Literatuur Vlaanderen op de planning. Ik ben dan ook benieuwd hoe die ambitieuze toekomst voor het letterenveld en de aandacht voor die kwetsbare genres vormgegeven zal worden. Daarom, minister, heb ik de volgende vragen:

•  Hoe en op welke termijn beoogt u voor het kwetsbare genre poëzie de actuele gegevens en cijfers te onderzoeken en in kaart te brengen?
•  Is er al zicht op een tijdslijn ter voorbereiding van de nieuwe beheersovereenkomst met Literatuur Vlaanderen?
•  Welke initiatieven zult als minister nemen om specifiek poëzie in Vlaanderen te ondersteunen en het beleid hierrond te versterken?"

Uit het antwoord van minister Gennez konden we enkele cijfers vernemen, voor wat betreft de ondersteuning:

• tijdens de vorige Poëzieweek werden 128 poëzielezingen ondersteund
• via Literatuur Vlaanderen wordt dan weer het Poëziecentrum structureel ondersteund om dichters te ondersteunen en mensen in contact te brengen met het genre
• daarnaast wordt poëzie ook ondersteund via literaire projecten
• van 3177 ondersteunde auteurslezingen in 2024 waren er 373 lezingen met dichters
• In 2024 vroegen ook 31 dichters een werkbeurs aan, de belangrijkste subsidielijn voor literaire makers

Literatuur Vlaanderen onderzoekt samen met het BoekenOverleg de mogelijkheden voor de ontwikkeling van een kennisknooppunt voor de boekensector, waar dan al die data beter verzameld en beschikbaar gesteld zouden worden.

De ondersteuning via Literatuur Vlaanderen gebeurt zo integraal mogelijk. De minister geeft aan dat halfweg dit jaar, op 30 juni, vanuit Literatuur Vlaanderen een nieuw voorstel wordt verwacht voor de nieuwe beheersovereenkomst (2026-2030) met de Vlaamse regering. Tegen 1 december moet dan de finale versie afgerond zijn.

Volledig fragment herbekijken? Kijk dan hier.